W życiu codziennym spotykamy się z wieloma ostrzeżeniami, informacjami, zakazami, które najczęściej wyrażane są za pomocą symbolu oraz odpowiedniej kolorystyki. Znaki te powinny być zrozumiałe dla ludzi wszystkich kultur. W związku z tym są one stale modyfikowane po to, by uniknąć wszelkich problemów z ich odczytaniem.
Czym są znaki bezpieczeństwa?
Znaki bezpieczeństwa są kombinacją kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego. Dotyczą zasad bezpieczeństwa i chronią przed występującymi zagrożeniami. Osoba przebywająca na oznakowanym terenie zobowiązana jest do stosowania się do komunikatu przedstawionego w formie piktogramu.
Rozróżnia się pięć grup znaków bezpieczeństwa, a każda z nich można rozpoznać po charakterystycznych barwach i kształtach:
- E – znaki środków ewakuacji i sprzętu ratowniczego, wskazujące wyjścia ewakuacyjne oraz umiejscowienie sprzętu ratowniczego, punktów pierwszej pomocy – kwadratowe, biały symbol na zielonym tle,
- F – znaki ochrony przeciwpożarowej, wskazujące lokalizację sprzętu gaśniczego – kwadratowe, biały symbol na czerwonym tle,
- M – znaki nakazu, narzucające określone zachowania – okrągłe, biały symbol na niebieskim tle,
- P – znaki zakazu, zakazujące pewnych zachowań – okrągłe, czerwona obwódka z ukośnym pasem, czarny symbol na białym tle,
- W – znaki ostrzegawcze, ostrzegające przed niebezpieczeństwem – trójkątne, czarna obwódka, czarny symbol na żółtym tle.
Pracodawcy wykorzystują znaki i barwy bezpieczeństwa, by uniknąć niepożądanych zdarzeń zagrażających zdrowiu i życiu pracowników. W celu uniknięcia pomyłek i niewłaściwej interpretacji, a w konsekwencji wypadków, znaki są stale modyfikowane.
Kto jest odpowiedzialny za umieszczanie znaków bezpieczeństwa?
Znaki bezpieczeństwa umieszczane są nie tylko w zakładach pracy, ale towarzysza nam również w życiu codziennym, w miejscach tj. kina, centra handlowe, szkoły. Za ich umieszczanie odpowiedzialny jest właściciel bądź zarządca budynku. W przypadku zakładu pracy odpowiedzialność spada na pracodawcę. Aby zapewnić bezpieczeństwo pracownikom umieszczenie znaków bezpieczeństwa w odpowiednich miejscach nie wystarczy. Niezbędne są szkolenia podczas których pracownicy zostają zapoznani z:
- zagrożeniami występującymi na stanowiskach pracy,
- znaczeniem barw i znaków bezpieczeństwa,
- sposobami postępowania na obszarach objętych poszczególnymi znakami,
- konsekwencjami wynikającymi z niestosowania się do obowiązujących znaków bezpieczeństwa.
Jednak zanim pracodawca umieści znaki bezpieczeństwa w odpowiednich miejscach powinien ocenić ryzyko zawodowe i dołożyć wszelkich starań, by wyeliminować występujące zagrożenia stosując organizacyjne i techniczne środki ochrony przed zagrożeniami. Jeśli środki ochrony zbiorowej nie są wystarczająco skuteczne, na obszarach, gdzie występuje zagrożenie powinny pojawić się odpowiednie znaki.
Jakie są ogólne wymagania dotyczące stosowania znaków bezpieczeństwa?
Istnieje kilka zasad dotyczących umieszczania znaków bezpieczeństwa. Powinny one być czytelne i dobrze widoczne. Aby to osiągnąć:
- miejsca, w których umieszczane są znaki powinny być dobrze oświetlone,
- znaki powinny być odpowiednio często czyszczone,
- znaki powinny być widoczne z każdego miejsca strefy zagrożonej i znajdować się na linii wzroku,
- znaki powinny być widoczne w momencie wkroczenia na obszar, w którym występują zagrożenia,
- w jednym miejscu nie powinno znajdować się zbyt wiele znaków.
Czym jest Norma PN-EN ISO 7010:2012?
Norma PN-EN ISO 7010:2012 zmienia 26 znaków bezpieczeństwa znajdujących się w normach wymienionych poniżej. Zazwyczaj symbole różnią się kilkoma szczegółami, tj. kształt okularów, hełmu ochronnego.
Norma ISO 7010:2011 została zatwierdzona przez CEN 23 czerwca 2012 roku, a następnie zastąpiona przez PN-EN ISO 7010:2012 w grudniu 2012 roku bez żadnych zmian. Obowiązuje od stycznia 2013r.
Polska Norma zastępuje:
- PN-N-01256-01:1992
- PN-N-01256-03:1993
- PN-ISO 7010:2006
Wymagania dotyczące stosowania znaków i barw bezpieczeństwa zamieszczonych w normie PN-EN ISO 7010:2012 reguluje Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy.
Zasady stosowania znaków określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 169 poz.1650 z późn. zm.) Załącznik nr 1 Szczegółowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa
Kształty i kolory znaków zgodne są z ISO 3864-1:2011 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. Część 1: Zasady projektowania znaków bezpieczeństwa stosowanych w miejscach pracy i obszarach użyteczności publicznej.
Symbole graficzne zgodne są z ISO 3864-3:2012 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. Część 3: Zasady projektowania symboli graficznych stosowanych w znakach bezpieczeństwa.
Norma PN-EN ISO 7010:2012 modyfikuje:
- 1 znak dotyczący ewakuacji i lokalizacji sprzętu ratowniczego,
- 11 znaków nakazu,
- 6 znaków zakazu,
- 8 znaków ostrzegawczych.
Bibliografia:
- PN-EN ISO 7010:2012
- PN-N-01256-01:1992
- PN-N-01256-03:1993
- PN-ISO 7010:2006
- Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy.
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Załącznik nr 1 Szczegółowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa (Dz. U. nr 169 poz.1650 z późn. zm.).
Przykładowe znaki środków ewakuacji i sprzętu ratowniczego, wskazujące wyjścia ewakuacyjne oraz umiejscowienie sprzętu ratowniczego, punktów pierwszej pomocy.
 |
Drzwi ewakuacyjne (lewe) |  |
Drzwi ewakuacyjne (prawe) |
 |
Pierwsza pomoc |  |
Telefon alarmowy |
 |
Miejsce zbiórki ewakuacyjnej |  |
Stłuc, aby uzyskać dostęp |
 |
Automatyczny defibrylator zewnętrzny – Automated External Defibrylator (AED) |  |
Myjka do oczu |
 |
Prysznic bezpieczeństwa |  |
Nosze |
 |
Okno ewakuacyjne z drabiną ucieczkową |  |
Okno ratunkowe |
 |
Przekręcić przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, aby otworzyć |  |
Przekręcić zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aby otworzyć |
Przykładowe oznakowanie wyposażenia pożarowego.
 |
Gaśnica |  |
Hydrant |
 |
Drabina pożarowa |  |
Sprzęt przeciwpożarowy |
 |
Włacznik alarmu pożarowego |  |
Telefon alarmowy |
Przykładowe znaki nakazu.
 |
Ogólny znak nakazu |  |
Nakaz czytania instrukcji |
 |
Nakaz stosowania ochrony uszu |  |
Nakaz stosowania ochrony oczu |
